Of je nu ondernemer bent of bestuurder van een grote organisatie, ooit komt het moment waarop je besluit een samenwerking aan te gaan. Dat je hier beter goed op voorbereid kunt zijn, staat vast. Toch zien ook veel multinationals pas sinds een aantal jaar de waarde in van strategisch alliantiemanagement. Vanuit nieuw opgezette afdelingen onderzoeken zij onder meer de wijze waarop zij met marktpartijen willen samenwerken.

De tijd van ‘make or buy’ ligt achter ons. Tegenwoordig kijken we veel nadrukkkelijker naar de vraag of we iets zelf moeten doen dan wel of het verstandiger is een alliantie aan te gaan. De vraag dringt zich steeds vaker op: ‘make, buy of ally’. Als organisatie bepaal je in de huidige tijd kortom veel nadrukkelijker of je bepaalde activiteiten zelf wilt uitvoeren, of je ze wilt inkopen of dat je ze in alliantievorm wilt realiseren. Weet je eenmaal dat je niet al je activiteiten wilt organiseren dan wel inkopen, dan rest een scala aan mogelijkheden om de samenwerking met een andere partij aan te gaan. Omdat over het onderwerp weliswaar veel theorie bestaat maar organisaties daar in de praktijk nog niet altijd optimaal hun voordeel mee doen, sommen we de verschillende samenwerkingsvormen nog eens op.

Synergie

Afgezien van de bekende fusies en overnames bestaat nog een aantal interessant strategische samenwerkingsvormen. In de eerste plaats zijn er minderheidsdeelnemingen. Daarvoor kies je onder meer wanneer de organisatie waarmee je wilt samenwerken expertise in huis heeft die jijzelf ontbeert terwijl de expertise wel onmisbaar om je doelstellingen te realiseren. Een dergelijke constructie wordt vaak gekozen als je invloed wilt hebben of dat je zeker wilt zijn van de benodigde innovatie. Denk aan ASML die een deelneming neemt in Carl Zeiss SMT.

Daarnaast kun je kiezen voor een joint venture. In deze constellatie werk je samen in een nieuw te vormen juridische entiteit, waarin je als partners activiteiten combineert om synergie te behalen. Een voorbeeld? Bom Group en Vaho Projects zijn een joint venture aangegaan om beter in te kunnen spelen op de groeiende vraag naar geavanceerde en complete kasprojecten in Rusland. Wil je niet zover gaan, dan is een contractuele, langetermijn-samenwerking een optie. In dit geval wordt er op basis van een contract samengewerkt. Dit is onder meer het geval bij ThiemeMeulenhoff en het Rijksmuseum. Vergeet verder ook de coöperatie niet.

En dan kan de keuze ook nog vallen op een consortium, ofwel een tijdelijke samenwerking tussen partijen om gezamenlijk te werken aan een inspirerend doel. Dit zie je veel voorkomen in de bouw waarbij voor de duur van een project partijen samenwerken. Een consortium doet dan mee aan de aanbesteding en zal dit wanneer men het werk krijgt, dit ook gezamenlijk uitvoeren. Tot slot kan in sommige gevallen de keuze ook nog vallen op een franchise. Dat is het geval wanneer de franchisor een bepaald bedrag betaalt plus een deel van de omzet, in ruil voor een aantal middelen zoals werkwijze en branding.

Voorbereiding en verdieping

Welke keuze in jouw situatie de beste is, is niet eenduidig te zeggen. Het hangt af van vele factoren. We noemen drie belangrijke criteria. Ten eerste is bepalend hoeveel controle en invloed je wilt hebben. Ten tweede is de beoogde duur van de samenwerking van belang; hoe korter, hoe minder snel je voor een aparte juridische entiteit kiest. Tot slot speelt het een rol in hoeverre je vanaf het begin al vergaand wilt of kunt investeren. Natuurlijk kun je een bedrijf overnemen of een fusie aangaan. Dat zijn onder bepaalde omstandigheden uitstekende keuzes. Zoals voor het creëren van schaalvoordelen of de noodzaak voor controle over het hele proces.

Wij zijn er echter van overtuigd dat je met allianties bijna alles kunt wat je ook met een M&A-traject kunt, temeer daar bij een M&A-traject op er in veel gevallen een schijnzekerheid bestaat in hoeverre je werkelijk in control bent. Wees je er wel van bewust dat een alliantie je dwingt diepgaand te kijken naar de belangen van beide partijen. Je moet je dus terdege verdiepen in de partner, omdat je per definitie een deel van je autonomie opgeeft. Bij een alliantie behouden beide partijen hun zelfstandigheid. Dat heeft veel voordelen; noopt beide echter ook tot serieuze introspectie en voorbereiding. Het grote voordeel ten opzichte van een M&A-traject is dan wel dat de samenwerking niet alleen financeel gedreven is.

De huidige generatie lijkt van nature meer gericht te zijn op samenwerkingen; en dan niet uitsluitend om er zelf maximaal profijt uit te halen, maar als gevolg van een grondhouding die meer is gericht op ‘samen delen’. Denk aan kennisplatforms op social media, software-ontwikkelingen op open platforms, co-creatie met klanten … Daarom wil ik des te meer pleiten voor een open mind wanneer het gaat om de groei van je onderneming of samenwerking tussen publiek/publiek of publiek/privaat. Verdiep je terdege in de verschillende samenwerkingsopties, weeg de voors en tegen af, analyseer de juridische consequenties, maar vooral: probeer te delen en samen sterker te worden! In welke vorm je een alliantie ook giet, ga uit van plezier, van fun, van ‘elkaar versterken en zo je klanten versterken’. Want hoewel je goed moet nadenken over de meest passende vorm, gaat het uiteindelijk altijd weer om de inhoud.