Integriteit is een hot topic. Goede Doelen Nederland en Partos voelen de verantwoordelijkheid om dit thema op de agenda te houden en praktische instrumenten te ontwikkelen zoals een actieplan, handreiking en stappenplan. Eind juni organiseerden beide brancheorganisaties gezamenlijk een middag over het onderwerp integriteit met speciale aandacht voor het thema samenwerken aan integriteit. Veel goede doelen zijn immers afhankelijk van partners voor het behalen van hun maatschappelijke doelstellingen.

Terugblik op de integriteitbijeenkomst

Global versus lokaal integer samenwerken

Samen met Jasper Kuipers, directeur van Dokters van de Wereld, ben ik gevraagd om vanuit AlliantiePartners een inleidend verhaal te houden over de complexiteit van het vormgeven van integriteitsbeleid in relatie met samenwerkingspartners. Jasper beschrijft in zijn verhaal twee casi. De eerste speelt in een Nederlandse stad tussen een lokale afdeling van Dokters van de Wereld en een andere organisatie die in hetzelfde pand gehuisvest is. De andere case speelt tussen Dokters van de Wereld in een ander land en een grote internationale donor. Jasper vertelt open over zijn zoektocht naar hoe hij als directeur Nederland en lid van de internationale board van Dokters van de Wereld om moet gaan met het onderwerp integriteit in relatie met de partnerorganisaties van Dokters van de Wereld. 

V.l.n.r: Jasper Kuipers (directeur Dokters van de Wereld), Jorrit Hoekstra (Partner AlliantiePartners), Liana Hoornweg (directeur Partos)

Samenwerken als kerncompetentie

Jaspers verhaal vormt een mooi bruggetje naar mijn verhaal, waarin ik eerst uitzoom en stel dat samenwerken al heel lang onderdeel is van wie wij zijn als mens. We kennen de verhalen over samenwerking uit de oudheid tot in de moderne tijd. Veel organisaties die in de 20^ste eeuw zijn ontstaan om onze samenwerkingen als mens vorm te geven worden in de 21^ste eeuw geconfronteerd met ontwikkelingen zoals digitalisering, democratisering, informatisering en globalisering. Deze ontwikkelingen zorgen voor een toename van volatiliteit, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit. Mensen in organisaties worden uitgedaagd om verder te kijken dan bestaande organisatiegrenzen en samen te werken met mensen uit andere organisaties. Samenwerken wordt daarmee een kerncompetentie voor elke (goede doelen) organisatie.

Leiderschap in onzekere tijden

Dit is een grote uitdaging voor het management van bestaande organisaties als die zwaar leunen op controle als dominante managementstijl. Samenwerken over organisatiegrenzen heen vereist het loslaten van een deel van de eigen autonomie. Je kunt niet meer alleen vertrouwen op de mensen in je eigen organisatie om je doelstellingen te bereiken. Het betekent ook dat je je eigen organisatie moet kunnen bezien in de context van het hele ecosysteem van organisaties die samen bijdragen aan een bepaald maatschappelijk doel. Samenwerking tussen organisaties vereist vaak faciliterend of dienend leiderschap. Dit lijkt in tegenstelling te zijn met de natuurlijke reflex van leiders in onzekere tijden. Als de nood aan de man is, dan voelt het veiliger om de luiken te sluiten en terug te grijpen naar ‘command and control’ type leiderschap. 

Het open gesprek over integriteit

Als goede doelen directeuren deze reflex kunnen vermijden en open met elkaar het gesprek aan kunnen gaan over hun dilemma’s op het gebied van integriteit – zowel binnen de onderlinge samenwerkingen die zij aangaan en ook als lid van Goede Doelen Nederland en Partos – dan kan dit gigantisch helpen om zowel het onderlinge leren te bevorderen als het onderlinge vertrouwen te versterken. Voorbeeldgedrag van Jasper Kuipers en zijn collega-directeuren is daarvoor wel essentieel. Naast leiderschap kan het ook erg helpen om een gezamenlijke taal en methodiek te ontwikkelen en te gebruiken om inzichten met elkaar te delen. Ik schets enkele ingrediënten vanuit de samenwerkingstheorie.

Tot slot 

Al met al was het een leerzame middag. Niet alleen voor de deelnemende directeuren en integriteitsmedewerkers maar ook voor mijzelf als expert. In de voorbereiding bleek dat er in de wetenschap nog niet veel bekend is over de combinatie van integriteitsbeleid en alliantiemanagement. Dus ook voor ons als AlliantiePartners was de voorbereiding een mooie zoektocht om een verhaal te kunnen delen met zowel voldoende theoretische onderbouwing als ook praktische toepasbaarheid. Na deze sessie blijkt wel weer dat onze zoektocht niet stopt en ik hoop die van de directeuren en integriteitsmedewerkers ook niet. Onze lessen zullen wij binnen AlliantiePartners vast en zeker meenemen in de doorontwikkeling van onze leergang Alliantiemanagement en onze advieswerkzaamheden.

Jorrit Hoekstra

AlliantiePartners

Waarde-innovatie met behulp van ecosystemen wint aan populariteit als een manier voor bedrijven om groei te stimuleren en concurrerend te blijven in de huidige snelle zakelijke omgeving. Met waarde-innovatie bedoelen we het feit dat een organisatie genoodzaakt is om te innoveren in de waarde die ze voor haar klanten creëert.

Ter illustratie een autoproducent die tegenwoordig geen auto’s meer verkoopt maar mobiliteitsdiensten aanbiedt. Of een bank die uit hoofde van duurzaamheid voor haar klanten het hele proces van selectie tot en met installatie van zonnepanelen voor haar rekening neemt. 

Organisaties zijn op zoek naar manieren om relevant te blijven

Een ecosysteem is een netwerk van ondernemingen, organisaties en individuen die met elkaar samenwerken om waarde te creëren. Het concept van ecosystemen is niet nieuw, maar heeft een opleving gekregen nu organisaties op zoek zijn naar manieren om relevant te blijven, nu en in de toekomst, in een snel veranderend marktlandschap. Dit vereist tevens dat het adaptief vermogen van organisaties, in termen van wendbaarheid en veerkracht vanuit de collectieve comptenties van de partners vorm gegeven kan worden. 

Wat zijn de belangrijkste voordelen?

Eén van de belangrijkste voordelen van waarde-innovatie via ecosystemen is de mogelijkheid om resources, kennis, expertise en competenties te delen. Door voorgaanden te bundelen, kunnen organisaties ambitieuzere projecten uitvoeren en meer innovatieve producten, diensten, oplossingen of waarde-proposities in zijn algemeenheid, ontwikkelen. Dit geldt met name in sectoren waar de kosten voor onderzoek en ontwikkeling hoog zijn. Door die kosten te delen, via alliantievorming, kunnen organisaties hun risico verkleinen en de kans op succes vergroten.

Een ander voordeel is de mogelijkheid om toegang te krijgen tot nieuwe markten, netwerken en klanten. Door samen te werken, kunnen organisaties uitbreiden naar nieuwe markten, toegang krijgen tot nieuwe netwerken en hun klantenbestand vergroten. Dit geldt met name in sectoren waar er torenhoge barrières zijn om nieuwe klanten te bereiken. Door samen te werken, allianties aan te gaan, kunnen organisaties de kosten en risico’s van het betreden van nieuwe markten, netwerken en het bereiken van klanten, delen.

Ecosystemen bevorderen ook een cultuur van samenwerking en open communicatie, wat leidt tot nieuwe zakelijke kansen en het delen van best practices en lessons learned. Door allianties te smeden met andere organisaties in ecosystemen, kunnen organisaties toegang krijgen tot nieuwe ideeën, technologieën en bronnen waartoe ze anders misschien geen toegang zouden hebben gehad.

En wat de belangrijkste uitdagingen?

Waarde-innovatie via ecosystemen is echter niet zonder uitdagingen. Eén van de belangrijkste uitdagingen is het omgaan met tegenstrijdige belangen en intellectuele eigendomskwesties. Organisaties in een ecosysteem kunnen verschillende doelen en prioriteiten hebben, wat kan leiden tot conflicten en innovatie kan belemmeren. Duidelijke overeenkomsten en open communicatie zijn cruciaal om deze conflicten te beheersen en bedrijfseigen informatie te beschermen.

Een andere uitdaging is de complexiteit en het dynamische karakter van ecosystemen. Het kan moeilijk zijn om prestaties te meten en hun effectiviteit te evalueren. Het is belangrijk om een duidelijke gezamenlijke set van doelen en doelstellingen te hebben en een raamwerk voor het meten van prestaties, inclusief het verzamelen en analyseren van gegevens ter evaluatie van de gevormde allianties in het ecosysteem. 

Succes van een ecosysteem is afhankelijk van de relatie tussen de verschillende alliantiepartners

Bovendien hangt het succes van een ecosysteem af van de kwaliteit van de relaties tussen de verschillende alliantiepartners. Een sterk niveau van vertrouwen, communicatie en tevredenheid is nodig om het ecosysteem goed te laten functioneren en waarde te genereren.

Het kiezen van de juiste alliantiepartners is ook cruciaal. Het is essentieel om partners te selecteren die jouw sterke punten aanvullen en vergelijkbare doelen en waarden hebben. Een diverse set van alliantiepartners kan nieuwe perspectieven en kansen bieden, maar het is belangrijk om ervoor te zorgen dat ze aansluiten bij jouw algemene strategie.

De bestuursstructuur is ook cruciaal.  Duidelijke rollen en verantwoordelijkheden, besluitvormingsprocessen en een systeem voor het oplossen van geschillen kunnen helpen om de risico’s van tegenstrijdige belangen en intellectuele eigendomskwesties tussen de alliantiepartners te beperken.

Conclusie

Kortom, waarde-innovatie via ecosystemen heeft het potentieel om groei te stimuleren en het concurrentievermogen te vergroten. Het is echter belangrijk om op de hoogte te zijn van de uitdagingen, het stellen van duidelijke doelen, een kader voor het meten van prestaties en een bestuursstructuur te hebben om tegenstrijdige belangen en IP-kwesties te beheersen om zo sterke relaties met alliantiepartners op te bouwen. Het is ook belangrijk om de juiste partners te selecteren, die aansluiten bij jouw algemene strategie, om de kansen die een ecosysteem kan bieden optimaal te benutten.

Innoveren via ecosystemen, door het aangaan van allianties wordt één van de belangrijkste kerncompetenties van organisaties om nu en in de toekomst relevant te blijven. Is jouw organisatie nog niet klaar voor deze uitdagingen en in staat om op een succesvolle wijze (strategische) allianties te vormen al dan niet in een ecosysteem? Volg dan onze leergang AlliantieManagement. 

Prof. dr. Toni Sfirtsis