Initiëren of participeren in een ecosysteem? That’s the question!

We leven in een tijd, waarin organisaties en hun management zich moeten voorbereiden op een toekomst die ze eigenlijk niet kennen. Het definiëren van doelstellingen en het vaststellen van de juiste strategieën wordt steeds lastiger en in bepaalde bedrijfstakken zelfs onmogelijk. Organisaties worden gedwongen om steeds wendbaarder en veerkrachtiger te worden als ze hun lange termijn continuïteit willen waarborgen. 

Steeds wendbaarder en veerkrachtiger
Dit betekent ook dat je als management je enerzijds moet ontdoen van activiteiten, disciplines, afdelingen, etc. die niet direct toegevoegde waarde leveren in het realiseren van jouw doelstellingen. En anderzijds bereid moet zijn te accepteren dat er buiten jouw organisatie partijen zijn die bepaalde aspecten van jouw bedrijfsvoering veel beter kunnen dan jijzelf. Al is het maar vanuit (scope of) economieën of vaardigheden. 

Doe ik het alleen of in samenwerkingsverband met diverse partijen?

Het is dan ook niet verwonderlijk dat steeds meer organisaties overgaan tot deze overweging die soms heel ver kunnen gaan. Zelfs zo ver, dat je als organisatie de volgende vragen gaat stellen: Waar wil ik me in de toekomst voor laten betalen? Heb ik de juiste competenties in huis om dat zelf te doen? Of moet ik additionele competenties in huis halen? Ga ik dat extern opzoeken? Doe ik het alleen of in samenwerkingsverband met de diverse partijen?

Cruciale keuze voor organisaties
We gaan dus steeds meer naar een collaboratieve economie en op netwerken gebaseerde structuren (ecosystemen). Een cruciale keuze voor organisaties in de huidige zakenwereld is dan ook 

initiëren of participeren in een ecosysteem?

Deze keuze is allesbehalve triviaal en heeft grote gevolgen voor de toekomst van een organisatie. 

Initiëren

Het initiëren van een ecosysteem is zeer verleidelijk. Afgelopen jaren hebben tal van organisaties aangetoond hoe lucratief het kan zijn om een ecosysteem zelf te initiëren. Een ecosysteem waarin andere organisaties en individuen kunnen participeren om gezamenlijk een beoogde waarde-propositie waar te maken. 

Een aantal voordelen die wij in de praktijk zien

1. In Control. Door een ecosysteem zelf te initiëren, behoud je de controle over de spelregels. Dit betekent dat je als initiërende organisatie de waardeverdeling, de toegang van partners en de richting van het ecosysteem kunt sturen.
2. Inkomsten. Door het eigendom en de regie over het ecosysteem kun je inkomsten genereren, bijvoorbeeld via transactiekosten, advertenties of premiumdiensten.
3. Branding. Als initiatiefnemer van een ecosysteem positioneer je jouw eigen organisatie als een leider in de markt.

Maar er zijn ook risico’s:

1. Hoge investering. Het opzetten van een ecosysteem vergt aanzienlijke financiële middelen, inspanning, tijd, etc. 
2. Wie het eerst komt, wie het eerst maalt? Het is een uitdaging om nieuwe partners te vinden die unieke competenties hebben en van cruciale toegevoegde waarde kunnen zijn. Vooral als er al gevestigde ecosystemen in de markt zijn, waar reeds een aantal partijen in participeren. 
3. Complexiteit. Het managen van een ecosysteem – met diverse stakeholders en belangen, maar ook diverse doelstellingen – kan complex en uitdagend zijn. Heb je als initiërende partij de competenties om de verschillende samenwerkingen in het ecosysteem op de juiste wijze aan elkaar te verbinden? Laat staan te managen… 

Participeren

Voor organisaties die ervoor kiezen om te participeren in bestaande ecosystemen, zijn er ook duidelijke voordelen:

1. Snelheid: Je kunt snel toegang krijgen tot klanten, middelen en partners zonder zware initiële investeringen.
2. Flexibiliteit: Je kunt deelnemen aan meerdere ecosystemen tegelijk, waardoor je risico’s worden gespreid. Dit impliceert ook, dat je in verschillende ecosystemen waarschijnlijk ook een andere rol en bijdrage zal hebben. Dit geeft ook een boost aan de ontwikkeling van de organisatie en haar mensen. 
3. Leren. Door te participeren in bestaande ecosystemen en samenwerken met andere partijen (al dan niet branche-vreemde) kan er op een zeer positieve wijze uitwisseling plaatsvinden van best practices en geleerde lessen. Hiervoor zullen wel uitwisselingsroutines moeten komen hoe deze best practices en geleerde lessen het meest effectief gedeeld kunnen worden. 

Keerzijde
Er is natuurlijk wel een keerzijde aan het werken in een ecosysteem.

1. Afhankelijkheid. Je bent afhankelijk van de spelregels en beslissingen van het leidende bedrijf. In casu er is een initiator c.q. leidende organisatie. 
2. Minder waardecaptatie. Een deel van de toegevoegde waarde die je genereert, wordt waarschijnlijk geabsorbeerd door het ecosysteem. Hierover zullen natuurlijk wel afspraken gemaakt moeten worden, namelijk hoe elke bijdrage van elke speler gewaardeerd gaat worden. 
3. Concurrentie. In een bestaand ecosysteem is de kans groot dat een aantal samenwerkende partijen, in een andere setting zelfs jouw concurrenten kunnen zijn. Hoe ga je om met aspecten als vertrouwen, gelijkwaardigheid, transparantie, ed. ?

Conclusie: een strategische overweging

Initiëren of participeren in een ecosysteem? That’s the question! Alhoewel, het is sterk afhankelijk van jouw ambities,  competenties, doelstellingen en de marktpositie van jouw organisatie. Beide keuzes bieden unieke kansen en uitdagingen. Voor organisaties met meer dan voldoende middelen, een sterke brand en een unieke visie op toekomstige ontwikkelingsrichtingen kan het initiëren van een ecosysteem een strategische zet zijn. Voor anderen kan participatie in bestaande ecosystemen de meest pragmatische en rendabele keuze zijn.

In een steeds meer verbonden wereld, waar waarde wordt gecreëerd door samenwerking en netwerken, is één ding zeker: stilzitten is geen optie. De keuze is aan jou.

Mocht je hier een keer over willen sparren? Neem dan contact met ons op, we helpen je graag!

AlliantiePartners

Prof.dr.Toni Sfirtsis
AlliantiePartners